همشهری- سیدمحمد فخار: الگوهای هواشناسی نشان می‌دهد هوا نیز گرم‌تر می‌شود و ایران نخستین تابستان داغ در نیم‌قرن اخیر را تجربه خواهد کرد. میانگین افزایش دمای بلند مدت ایران تا نیمه دهه ۹۰، سالانه ۰.۴درجه بود که امسال این عدد به یک درجه طبق پیش‌بینی ها می رسد.
صادق ضیائیان، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با همشهری شرایط گرمای پیش‌روی کشور تا پایان تابستان را اینگونه تشریح کرد: میانگین دمای هوا در فاصله خرداد تا شهریور در جنوب و جنوب‌شرق کشور و استان‌های ساحلی خزر نرمال می‌ماند، ولی سایر مناطق که بخش بزرگی را تشکیل می‌دهند، به‌طور میانگین یک درجه گرم‌تر از میانگین ۵۰ ساله خواهند بود. آنگونه که این مدیر سازمان هواشناسی به همشهری اعلام کرده است، با توجه به کاهش چشمگیر بارش‌ها در پاییز و زمستان ۹۹ که ابتدای سال آبی هستند، وضعیت سدها نیز مناسب نیست. هر سال ذخایر برفی مناسب در ارتفاعات زاگرس و البرز وجود داشت که امسال شرایط این ذخایر به هیچ‌وجه مناسب نیست.
به‌گفته او، از آنجا که طی سال آبی- زراعی افزایش دما رخ داده است، پیش‌بینی می‌شود، آورد رودخانه‌های زاگرس و البرز هم مناسب نباشد و کمبود آب تا پایان شهریور ادامه دارد. مساحت یخچال‌های طبیعی کشور نیز کاهش محسوس یافته است و در این شرایط اگر آب هم پشت سدها نباشد، تولید نیروی برقابی نیز امکانپذیر نخواهد بود. بدین‌ترتیب تامین برق هم تا پایان تابستان به‌شدت مشکل است. افزایش دما و کمبود منابع آب شرایط هشدارآمیز برای ماه‌های گرم در سال‌جاری ایجاد می‌کند و صادق ضیاییان در مورد تابستان ۱۴۰۰ اینگونه هشدار می‌دهد: از ابتدای اردیبهشت‌ماه هشدار کمبود منابع آب در بسیاری از استان‌های کشور اعلام شد. این معضل فقط مختص به استان‌های خشک نظیر سیستان و بلوچستان نیست، بلکه در ۲ سوی زاگرس و البرز نیز این شرایط تثبیت می‌شود؛ بنابراین هم مردم باید در مصرف آب صرفه‌جویی کنند و دولت نیز باید تمهیداتی برای محدود کردن کشاورزی آب‌بر بیندیشد.
تنش آبی در تابستان ۱۴۰۰
براساس اطلاعات دریافتی همشهری از پژوهشکده اقلیم‌شناسی ایران، با توجه به وضعیت بارش‌ها و به بهره‌برداری رسیدن تعداد زیادی از طرح‌های آبرسانی طی ماه‌های اخیر، تعداد شهرهای دارای تنش آبی کشور به بیش از ۲۰۰ شهر رسیده است. پیش‌بینی پژوهشکده اقلیم‌شناسی کشور آن است که ۱۲ کلانشهر اراک، اصفهان، بندرعباس، تهران، شیراز، قزوین، قم، کرج، کرمان، مشهد، همدان و یزد نیز تابستان امسال با بحران تأمین آب مواجه می‌شوند. در این شرایط، اگرچه سال آبی در کشور از مهر ۹۹ تا شهریور ۱۴۰۰ ادامه دارد، اما پیش‌بینی‌های فصلی نشان می‌دهد فروردین‌ماه امسال، پایان سال آبی برای برخی استان‌ها مانند هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان بوده و تا پایان سال آبی ۱۴۰۰ دیگر بارش قابل‌توجهی در این استان‌ها اتفاق نمی‌افتد.
بررسی گزارش‌های پژوهشکده اقلیم‌شناسی کشور توسط همشهری مشخص کرد، بارش نزولات جوی در سال آبی جاری تا ابتدای خردادماه جاری، ۴۱ درصد نسبت به دوره مشابه بلندمدت و ۵۳ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. هیچ‌یک از استان‌های کشور نیز طی این دوره، بارش بیش از نرمال دریافت نکرده‌اند. در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، بیشترین کم‌بارشی به‌ترتیب در استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و کرمان با ۸۶-، ۸۲- و ۶۵- درصد رخ داد. بدین‌ترتیب در ۴ ماه آینده، از همین حالا یعنی خرداد تا شهریورماه سال‌جاری، بارش‌ها در استان‌های واقع در ۲ سوی البرز مرکزی و شمال‌غرب در حد نرمال و سایر مناطق به استثنای بخش محدودی در جنوب‌شرق کشور قابل توجه نیست. مدل‌های اقلیمی پژوهشکده اقلیم‌شناسی کشور درباره بارش نزولات جوی در دوره خرداد تا شهریور ۱۴۰۰نشان می‌دهد طی این مدت، بارش در استان‌های ساحلی خزر و شمال‌غرب کشور نرمال تا اندکی کمتر از آن و در دیگر مناطق کشور مطابق فصل در محدوده صفر میلی‌متر باشد. مقدار بارش موسمی تابستانه در مناطق جنوب و جنوب‌شرق نیز به بیش از نرمال گرایش دارد.
پیش‌بینی تا ۱۴۰۴
پیش‌بینی چندسالانه سازمان جهانی هواشناسی (A۲D) مشخص می‌کند که تا سال ۱۴۰۴ میانگین بارش کشور با احتمال ۷۵ درصد کمتر از نرمال و میانگین دما بین ۰.۵ تا ۰.۷۵ درجه بیشتر از میانگین بلندمدت باشد. باتوجه به شرایط پیش‌بینی شده برای ۵ سال آینده، اتخاذ سیاست‌های ملی برای سازگاری با کم‌بارشی و کاهش پیامدهای خشکسالی گریزناپذیر است و برنامه توسعه هفتم باید بر مبنای محدودیت‌های خشکسالی و تغییر اقلیم تدوین شود.
استان‌های درگیر
نقشه پیش‌بینی بی‌هنجاری دمای پژوهشکده اقلیم‌شناسی کشور از وضعیت ۴ ماه آینده نشان می‌دهد، بیشترین افزایش دما در منطقه کویری استان‌های یزد و کرمان، سیستان و بلوچستان، فارس، خراسان شمالی، آذربایجان‌غربی و کردستان رخ می‌دهد. بخش قابل‌توجهی از استان‌های مرکزی، غربی و شرقی نیز با افزایش دمای کمتر مواجه خواهند شد. همچنین نقشه پیش‌بینی بی‌هنجاری بارش ۴ ماه آینده نیز مشخص می‌کند همه استان‌های البرزی و زاگرسی با کاهش چشمگیر بارش تا پایان تابستان ۱۴۰۰ مواجه باشند که در این میان، سهم استان مازندران بیشتر از همه نقاط کشور خواهد بود.
نظر شما